Cũng giống như các nước Á Đông, Hàn Quốc cũng chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc nên lễ Chuseok – Trung Thu ở Hàn Quốc cũng được diễn ra vào ngày 15 tháng Tám âm lịch hàng năm.
Dẫu vậy, do vị trí địa lý, văn hóa dân tộc cũng như yếu tố lịch sử mà mỗi quốc gia lại có một cách thể hiện ngày lễ ý nghĩa này khác nhau. Như một ví dụ đơn giản ở Việt Nam thì ngày lễ Trung thu này không được coi là ngày lễ chính thức mà chỉ đơn giản là tết thiếu nhi, ngược lại ở một đất nước công nghiệp như Hàn Quốc thì Chuseok lại là ngày lễ lớn (người dân được nghỉ tận 3 ngày để đón lễ).
Nguồn gốc ngày lễ Chuseok?
Từ thời xa xưa, cứ vào tháng tám hằng năm sẽ là mùa thu hoạch lúa chín. Đối với tổ tiên của người Hàn, đây là khoảng thời gian họ vui vẻ và hân hoan nhất trong năm vì sau một khoảng thời gian trồng trọt vất vả cũng đã có một mùa vụ bội thu. Vào ngày 15/08 âm lịch – ngày trăng tròn và lớn nhất năm, họ sẽ tổ chức lễ hội. Khi đó họ ăn mừng, vui chơi và nhảy múa. Đây có thể được xem là nguồn gốc của Tết Chuseok ngày nay.
Chuseok được xem là một ngày lễ vào thời kỳ đầu của Tam Quốc. Theo Tam quốc sử ký, thời vua Yuri (24–27), vị vua thứ ba của triều Silla, đã chia cung nữ thành các nhóm thi tài với nhau. Nhà vua treo giải thách các đội dệt vải trong vòng 1 tháng (từ 15/07 đến 14/08 âm lịch) xem ai dệt được nhiều hơn. Vào ngày cuối cùng của cuộc thi tài (15/08 AL) đội thắng cuộc sẽ được quyết định và nhận phần thưởng hậu hĩnh từ vua. Đội thua phải chuẩn bị các món ăn và các tiết mục múa hát. Từ đó, Chuseok dần trở thành ngày lễ vui chơi trong văn hóa người Hàn.
Ý nghĩa của ngày lễ Chuseok
Theo nghĩa đen của từ Chuseok (“秋夕” -thu tịch) mang hàm ý là ánh trăng đẹp nhất của mùa thu. Tết trung thu ở Hàn Quốc được coi là ngày tạ ơn trời đất, tổ tiên. Nhờ có họ mà mùa mang no đủ và cầu mong cho mùa màng năm sau cũng bội thu. Là ngày để tận hưởng những thành quả đã vất vả chăm sóc trong suốt một năm qua. Là thời điểm khép lại cho một mùa vụ nông nghiệp của đất nước
.
Trong nông nghiệp nói chung và trồng lúa nói riêng, thời điểm thu hoạch là lúc mầm lúa trổ bông và cho hạt. Điều này lặp đi lặp lại theo chu kỳ từ năm này sang năm khác. Nói cách khác, nó tái sinh giống như bản chất của mặt trăng lặp lại vòng quay của nó quanh trái đất. Mặt trăng đến với cuộc sống. Vào lúc trăng non và lúc trăng tròn, nó cho thấy sức sống đỉnh cao. Sau đó, nó biến mất vào cuối tháng và lặp lại cùng một chu kỳ hàng tháng.Trong xã hội nông nghiệp, sự tái sinh của mặt trăng và tính chất tái sinh của nông nghiệp được coi là giống nhau, do đó trăng tròn tượng trưng cho sự dồi dào, sung túc và khả năng sinh sản.
Vì thế, đối với với Hàn Quốc, ngày trăng tròn tượng trưng cho sự dư giả và màu mỡ. Do đó Tết Trung Thu được xem là dịp lễ đặc biệt đối với người dân xứ kim chi.
Món ăn đặc trưng trong ngày lễ Chuseok
Vào những ngày này, người Hàn có phong tục làm mâm cỗ dâng cúng tổ tiên. Trên một mâm cỗ có rất nhiều món ăn truyền thống, các loại hoa quả và bánh trái ngũ cốc, mục đích là để cầu mong một cuộc sống ấm no, sung túc, mùa màng ngày càng bội thu.
1. Songpyeon – Bánh Trung thu Hàn Quốc
Bánh Trung thu của Việt Nam là loại bánh nướng vàng với phần nhân thập cẩm, đậu xanh, khoai môn và lòng đỏ trứng muối. Bánh Trung thu của Hàn Quốc lại có phần vỏ dẻo dai vì làm bằng gạo nếp, còn phần nhân ngọt gồm mè, hạt dẻ, hạt thông và mật ong. Về hình thức, songpyeon có hình nửa mặt trăng và nhiều màu sắc với hương vị đặc trưng vì được hấp cùng với lá thông.
2. Youngyang chaltteok – Bánh gạo ngọt
Bánh gạo ngọt được làm từ các loại ngũ cốc gồm đậu đen, hạnh nhân, óc chó, táo đỏ và gạo nếp hấp chín. Cũng chính vì thế trong tên của nó mới có từ “youngyang – dinh dưỡng”. Với vị ngọt từ đường và bùi béo từ các loại hạt ngũ cốc hòa trộn cùng nhau, đây được xem là món khoái khẩu của trẻ con và cả người lớn.
3. Kkaennip jeon – Lá mè nhồi thịt chiên giòn
Một món không thể thiếu trên bàn tiệc ngày Tết Trung thu chính là lá mè gói với hỗn hợp thịt được trộn đều các loại rau củ thái nhỏ, nhúng qua lớp bột trứng và chiên vàng giòn.
4. Modeumjeon – Món chiên khai vị
Modeumjeon là tên gọi của các món chiên khai vị được đặt trên bàn tiệc để ăn trong lúc chờ đợi món chính. Ở đây họ thường dùng bí ngòi, cá phi lê và tôm nhúng qua lớp bột trứng rồi chiên vàng.
Gogi wanjajeon – Thịt viên chiên cũng là một món khai vị trên bàn ăn ngày tết của người Hàn. Giữa vô số các món ăn được bày biện đặc sắc thì một đĩa thịt viên chiên giòn xuất hiện, hội tụ tất cả hương vị tươi mới từ các loại rau củ được hòa trộn, bằng một cách nào đó cho người ăn cảm giác no đầy sung túc.
5. Banchan – Món ăn kèm
Hàn Quốc nổi tiếng với văn hóa ẩm thực độc đáo, điển hình là những món phụ ăn kèm lại xuất hiện vô cùng nhiều trong bữa ăn. Một vài người còn nói bông đùa rằng nếu dùng hết các món banchan trong bữa ăn ở Hàn Quốc cũng đủ no bụng trước khi thưởng thức đến món chính. Và với ngày lễ tết có phần đặc biệt này thì trên bàn ăn lại xuất hiện 2 món ăn kèm khá thú vị là: Gosari namul – Dương xỉ trộn và Sigeumchi namul – Rau bina
6. Japchae – Miến trộn
Sợi miến dai trộn cùng thịt bò và các loại rau củ được xào kèm theo, gia vị thiết yếu để chế biến thành công món ăn này là dầu mè, nước tương, mè rang, đường, tỏi.
7. Gujeolpan
Được xem là món ăn “tinh hoa ẩm thực”, được bày biện vô cùng đặc sắc với 8 món gồm: cà rốt, dưa leo, trứng, bí ngòi, nấm, tôm, cải muối và thịt bò đều đã nấu chín. Ở giữa là bánh pancake trắng nhỏ, khi ăn chúng ta chỉ cần cuộn tất cả lại và chấm cùng một loại nước chấm đặc biệt gồm mù tạt và nước tương.
8. Súp củ cải
Trong một bữa ăn thì sẽ không thiếu được món súp nóng, và với bữa ăn đặc biệt như lễ Chuseok cũng như thế. Món súp củ cải được nấu cùng thịt bò và hành baro. Khi ăn, mùi vị của thịt bò kết hợp cùng củ cải tươi làm cho bữa cơm thêm phần trọn vẹn.
9. Galbijjim – Sườn om
Người Hàn sử dụng phần sườn bò kho cùng với các nguyên liệu như hành, nấm, cà rốt, củ cải và táo đỏ. Khi thành phẩm, món galbijjim có vị hơi mặn, thơm mùi đặc trưng của táo đỏ, nấm và các loại rau củ.
10. Sườn heo om cay
Thành phần cũng tương tự với món sườn bò ở trên, nhưng món này chú trọng nhiều hơn đến vị cay. Họ thêm vào công thức gochujang, ớt bột hoặc ớt tươi.
11. Tteokgalbi
Dịch theo nghĩa đen là bánh gạo sườn, nhưng không có “tteok – bánh gạo” nào ở đây cả. Trong món này, người ta lọc lấy phần thịt của sườn bò rồi xay nhuyễn, trộn đều với loại nước sốt riêng. Còn phần xương sẽ lăn qua một lớp bột mì, sau đó được nhồi vào phần thịt vừa trộn khi nãy và nướng lên.
Qua những món ăn truyền thống trong lễ Chuseok 추석 trên đây, chúng ta thấy rõ nét hơn nền văn hóa ẩm thực đặc sắc, phong phú của Hàn Quốc. Họ thể hiện sự mưu cầu một cuộc sống tốt đẹp, sung túc và no đầy, gửi gắm mong ước trong các món ăn vào những dịp lễ lớn.
Qua bài viết trên, các bạn đã cùng Du học Hàn Quốc Hanway tìm hiểu thêm về nguồn gốc, ý nghĩa và món ăn dịp tết Trung Thu (Chuseok) của người Hàn Quốc. Mong rằng với những thông tin trên, bạn hiểu thêm về ngày Tết thú vị và quan trọng đối với người Hàn này hơn nhé!
